პუბლიკაციები
რუსეთის ფედერაციის მთავრობის თავმჯდომარე დ. მედვედევის 2013 წლის 6 აგვისტოს ინტერვიუ ქართულ ტელეკომპანია „Rustavi 2“–ს

analitika-1-rus-medvedevსაქართველო, 9 აგვისტო, საქინფორმი. 2013 წლის 6 აგვისტოს,  ქართული ტელეკომპანია “Rustavi 2”-ის ეთერში გავიდა ექსკლუზიური ინტერვიუ, რომელიც რუსეთის ფედერაციის მთავრობის თავმჯდომარემ დიმიტრი მედვედევმა 2008 წლის 8 აგვისტოს სამხრეთ ოსეთში ომის 5 წლისთავის წინ მისცა ნინო შუბლაძის საავტორო გადაცემა პოზიციას. ინტერვიუ 46 წუთს გრძელდებოდა და ერთდროულად, 22:00–ზე, რუსეთის მთავრობის საიტზე განთავსდა.

– თქვენი აზრით, 2008 წლის აგვისტოში თქვენ მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება სწორი იყო?

- მე ვფიქრობ, ჩვენ იძულებული ვიყავით, ამგვარად გვეპასუხა შესაბამის აგრესიულ ქმედებებზე, რომლებიც მაშინ ქართულმა შეიარაღებულმა ძალებმა განახორციელეს. მაგრამ მოვლენათა მთელი შემდგომი განვითარებაც სწორედ ამ ფაქტმა განაპირობა – მშვიდობიანი ადამიანების დაღუპვის ფაქტმა და სიტუაციაში ჩარევის აუცილებლობამ. ამიტომ, თუ იმას მეკითხებით, ასეთსავე სიტუაციაში ანალოგიურად მოვიქცეოდი თუ არა, ჩემი პასუხია – დიახ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს არის უმძიმესი გადაწყვეტილება, რომლის მიღებამაც მომიწია როგორც პრეზიდენტს, როგორც რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალს, მე ზუსტად ასევე მოვიქცეოდი. რაც შეეხება შემდგომ გადაწყვეტილებებს, როგორც მე მესახება, მოვლენათა მიმდინარეობა – მთელი ისტორია, რომელმაც მას შემდეგ ჩაიარა, ამტკიცებს, რომ მთლიანობაში ეს იყო დაბალანსებული გადაწყვეტილებები, რომლებმაც სიტუაციის შეკავების შესაძლებლობა მოგვცა. ყველაზე საშინელი ხომ, ჩემი აზრით,  იქნებოდა, თუკი ის შეტაკებები და საბრძოლო ოპერაციები, ხალხის დაღუპვა პერმანენტულად გაგრძელდებოდა 2008 წლის 8 აგვისტოს შემდეგ. ასეთი საფრთხე კი არსებობდა.

– საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობას მიაჩნია, რომ ქვეყნისთვის მთავარი საფრთხე რუსეთია. საერთაშორისო თანამეგობრობა თვლის, რომ რუსეთის ჯარებისაოკუპაციოა, აგრეთვე ბრალს სდებს რუსეთს ეთნიკურ წმენდაში, 12 აგვისტოს შეთანხმების შეუსრულებლობაში. როგორ მიგაჩნიათ, ეს ყველაფერი რუსეთისთვის პრობლემად იქცა თუ არა?

– ჩვენ გამოვდიოდით და გამოვდივართ იქიდან, რომ იმ პერიოდში რუსეთის ფედერაციამ გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წესდების 51–ე მუხლის შესაბამისად განახორციელა თავისი უფლება თავდაცვაზე, მას შემდეგ, რაც ჩვენს სამშვიდო ფორმირებებს საომარი დარტყმა მიაყენეს, ადამიანები დაიღუპნენ. ამას ახლა, კომისის საქმიანობის შემდეგ, უკვე ყველა აღიარებს და, სხვათაშორის, საქართველოში მცხოვრები ადაიანების, საქართველოს მოქალაქეების მნიშვნელოვანი ნაწილი. ეს ერთი, და მეორე – ის ადამიანები, რომლებიც რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეები იყვნენ, იმ მომენტში სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე იმყოფებოდნენ, ასევე დაზარალდნენ და დაიღუპნენ. ამიტომ ჩვენი კვალიფიკაცია უწინდელი რჩება. ის საერთაშორისო სამართლის ზოგად პრინციპებს და გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წესდებას ეფუძნება – თავდაცვის უფლება, სხვა სახელმწიფოს ტერიტორიაზე საპასუხო ქმედების შესაძლებლობის ჩათვლით.

რაც შეეხება შემდგომ მოქმედებებს, იცით, ზოგჯერ საკმაოდ გასაკვირია ამ ყველაფრის მოსმენა, იმიტომ რომ ეს შეთანხმება, რომელსაც თქვენ ახსენებთ, და როგორც ჩანს, მხედველობაში გაქვთ ის დოკუმენტი, რომელსაც ჩვენ სარკოზის მონაწილეობით მოვაწერეთ ხელი და რომელიც ამა თუ იმ ფორმით შემდგომში საქართველოს ხელისუფლებამ მოიწონა. მისი ნამდვილი შინაარსი მხოლოდ ჩვენ ვიცით, და არა ამ დოკუმენტის შემდგომმა განმმარტებლებმა. ამიტომ რუსული მხარის პოზიციაა: ჩვენი განზრახვების შინაარსი მთლაინად შეესაბამება იმ ტექსტს, რომელიც არსებობს. და მე არაერთხელ მითქვამს, რომ ჩვენ იოტისოდენადაც არ გადაგვიხვევია ეგრეთ წოდებული მედვედევ–სარკოზის გეგმისგან: ჩვენ ჯარები უკან დავხიეთ და ამ სიტუაციის დამშვიდება ვცადეთ.

– საქართველოსთვის დიდ პრობლემად რჩება დევნილები. ისინი თითქმის ნახევარი მილიონი არიან და ეს ის ადამიანები არიან, რომლებსაც საკუთარ სახლებში დაბრუნება არ შეუძლიათ. რა კომენტარს გააკეთებთ ამ საკითხზე?

- არა, რა თქმა უნდა, ეს რუსეთის პრობლემა არ არის. ეს საქართველოსა და სამხრეთ ოსეთს შორის შიდა ურთიერთობის პრობლემაა. ეს არის ადამიანებს შორის ურთიერთობის პრობლემა. ძალიან ვწუხვარ, რომ არსებობენ დევნილები... ამ პრობლემას, სამწუხაროდ, ღრმა ისტორიული ფესვები აქვს. ჩვენ ვისურვებდით, რომ ის მოგვარდეს. სწორედ ამიტომ მიმაჩნია, რომ საჭიროა პირდაპირი მოლაპარაკება, სხვაგვარად ამის გაკეთება შეუძლებელია. შეუძლებელია მუდმივად მსხვილი სახელმწიფოებისადმი აპელირება – იქნება ეს ამერიკის შეერთებული შტატები, რუსეთის ფედერაცია – იმისათვის, რომ ეს კონფლიქტი მოგვარდეს. ნახეთ, როგორ გვარდება სხვა, ძალიან რთული კონფლიქტები. ისინი არასოდეს წყდება არც ვაშინგტონში, არც მოსკოვში, ისინი ყოველთვის ადგილზე წყდება. ამიტომ ვაჟკაცობა უნდა მოიკრიბოთ და პირდაპირი კონსულტაციები დაიწყოთ – დევნილების ბედზეც და ძალის გამოუყენებლობის რეჟიმზეც, რასაც, სამწუხაროდ, ქართული მხარე ჯერჯერობით თავს არიდებს, და სხვა საკითხებზეც, მითუმეტეს, რომ მთელი რიგი ეკონომიკური პრობლემების მხრივ სიტუაცია მთლიანობაში გაუმჯობესდა. ჩემი აზრით, ესეც ბოლო რამდენიმე წლის მნიშვნელოვანი შედეგია.

– თქვენ თქვით, რომ 1990–იანი წლებიდან იწყება ასეთი პრობლემა რუსეთსა და საქართველოს შორისრა ვუყოთ ბატონი პუტინის განცხადებას, რომელიც ამბობდა, რომ ჯერ კიდევ 2006 წელს რუსეთს ჰქონდა გეგმა, და ამ გეგმის ფარგლებში ამზადებდნენ მოლაშქრეებს სამხრეთ ოსეთში?

– იცით, ნინო, მინდა ვთქვა, რომ ეს არ არის რუსეთის და საქართველოს პრობლემა, ეს არის საქართველოს და თქვენთვისა და ჩვენთვის ძალზე ახლობელი ხალხების – ოსების, აფხაზების ურთიერთობის პრობლემა. სწორედ ეს პრობლემაა, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ: ეს არ არის სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობის პრობლემა. ჩვენ ეს პრობლემა არ გვჭირდებოდა. სამწუხაროდ, მის გადაჭრას სხვადასხვა ქართველი ხელისუფალი (ცალკე არავის ხსენება მსურს) უვარგისი საშუალებებით, ან უჭკუოდ, ანდა დანაშაულებრივად ცდილობდა. და ეს მეტად სამწუხაროა.

რაც შეეხება მომზადების გეგმებს, რა თქმა უნდა, შეიძლება ვილაპარაკოთ იმაზე, რომ ვცდილობდით დავხმარებოდით ამ ორ ხალხს, რომლებიც შესაბამისი თხოვნებით მოგვმართავდნენ. მაგრამ არანაირი სამხედრო გეგმები არასოდეს გვქონია, ეს არაფერში გვჭირდება. პირიქით, ჩვენ ყველანაირად ვცდილობდით ამ კონფლიქტის თავიდან აცილებას, გვესმოდა, რომ ის პოტენციურად შესაძლებელია. მიუხედავად ამისა, სხვადასხვა სიტუაციაში შეკითხვებზე მრავალჯერ პასუხის გაცემისას, მე ვამბობდი: იმის მიუხედავად, რომ ჩვენ ასეთი ეჭვები გვქონდა, ყველაფერი, რაც მოხდა, რა თქმა უნდა, ანომალიაა, ეს არის ძალიან უხეში შეცდომა, რომელიც სამხედრო დანაშაულში გადაიზარდა. სამწუხაროდ, ბატონმა სააკაშვილმა, როდესაც შესაბამის გადაწყვეტილებებს იღებდა (არ ვიცი, რა მდგომარეობაში აკეთებდა ამას), უბრალოდ, სტრატეგიული სახელმწიფოებრივი შეცდომა დაუშვა, რომლის შემდეგ თავისი ქვეყნის შეკოწიწების შესაძლებლობა პრაქტიკულად აღარ დარჩა.

– ეს რუსეთის პოზიციაა, რომ თავდასხმა იყო. ნუთუ რუსეთის მხრიდან არანაირი შანსი არ არსებობდა?

- შანსი ყოველთვის არის, მანამდე, სანამ ქვემეხები და სარაკეტო დანადგარები გაისვრიან. ამ მომენტამდე სავსებით ნორმალური შანსი იყო. მე ვუთხარი: ჩამოდით (ჩვენ ასტანაში შევხვდით ერთმანეთს), ვილაპარაკოთ. არანაირი პასუხი, არც ზარი, 8 აგვისტოს კი ეს მოქმედებები დაიწყო. კიდევ ერთხელ ვამბობ, სიტუაციის მშვიდობიანი განვითარების შანსი იყო მანამდე, სანამ ცხინვალის აღების ბრძანება გაიცემოდა“.

ნ. შუბლაძე: სამხრეთ ოსეთში მომხდარი თქვენ და ბატონმა პუტინმა თავის დროზე შეაფასეთ, როგორც ოსი ხალხის გენოციდი საქართველოს მხრიდან, რაც არცერთმა საერთაშორისო ორგანიზაციამ არ დაადასტურა. მაგრამ მოგვიანებით თქვენ თვითონ განაცხადეთ, რომ 2008 წელს რუსეთმა ფაქტობრივად ნატოს გაფართოება და საქართველოს ნატოში შესვლა აიცილა თავიდან. მინდა გკითხოთ, ამ ვერსიებიდან რომელია საომარი მოქმედებების დაწყების რეალური მიზეზი?

დ. მედვედევი: რეალური მიზეზი ის არის, რომელიც გითხარით – ქართული შეიარაღებული ჯარების შეჭრა ცხინვალში და რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეების მკვლელობა. მხოლოდ ეს. ყველაფერი დანარჩენი შეიძლება იყოს შედეგი, რაღაც პროექცია, მაგრამ უშუალო მიზეზი თავდაცვა იყო. რაკი ამაზე ვსაუბრობთ, თქვენ იცით, რამ შემძრა მაშინ? სამწუხაროდ, მომახსენეს, რომ ქართული შეიარაღებული ძალების ფორმირებები, რომლებიც სამშვიდობო კონტინგენტის მონაწილეები იყვნენ, არსებითად, რუსი მშვიდობისმყოფელების დაცხრილვაში მონაწილეობდნენ. ეს უკვე მეტისმეტია! სამწუხაროდ, ეს არა მარტო დანაშაულია, არამედ ნებისმიერი საერთაშორისო ნორმის ცინიკურად ფეხქვეშ გათელვა! სწორედ ეს იყო უშუალო და მთავარი საბაბიც.
– რუსეთი არ აპირებს ამ აღიარების გადახედვას (აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთისდამოუკიდებელ სახელმწიფოებადსაქინფორმი)? თუ შეიძლება არსებობდეს რაღაც გარემოებები, რომლებშიც რუსეთი მზად იქნება ამას გადახედოს?

- ეს გადაწყვეტილება მე მივიღე და მას კონკრეტულ სიტუაციაში ერთადერთ სწორ გადაწყვეტილებად მივიჩნევ. მისი გადახედვისთვის ახლა, რა თქმა უნდა, არანაირი პირობები არ არსებობს. ეს უბრალოდ უუხეშესი შეცდომა იქნებოდა და ამ ხალხებს ძალიან რთული არსებობისთვის, რომ არ ვთქვათ, გარკვეულ სიტუაციებში განადგურებისთვის გაწირავდა.

... რაც შეეხება მომავალს, მე ის არ ვიცი – ის არავინ იცის. ალბათ, ზეცაში იციან. მომავალი ხალხებზეა დამოკიდებული – ქართველებზე, მთლიანად საქართველოზე, მათზე, ვინც ამ ტერიტორიებზე ცხოვრობს, რომლებსაც ჩვენ საერთაშორისო სამართლის სუბიექტებად ვაღიარებთ, ადამიანთა კოლექტიურ ნებაზე.

ყველაფერი შეიძლება სრულიად სხვადასხვა სცენარით განვითარდეს, მაგრამ ეს (საერთოდ, ნებისმიერი დაახლოება, ნებისმიერი დიალოგი) უნდა ემყარებოდეს ადამიანთა ნებას, და არა სამხედრო ძალას. თუ ნორმალური ცხოვრების დალაგების ერთობლივი სურვილი იქნება, რუსეთი ამას ხელს არასოდეს შეუშლის, ამაში ეჭვი არ შეგეპაროთ. ჩვენთვის გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანია, რომ ამ რეგიონში მშვიდობა იყოს, ვიდრე რაღაც ინტერესების უზრუნველყოფა.
– ბატონო პრემიერმინისტრო, მაინც რატომ აღიქვამს რუსეთი საფრთხედ (საქართველოს ნატოში წევრობასსაქინფორმი)? თქვენ ხომ გყავთ მეზობლები, მაგალითად, ბალტიის ქვეყნები, რომლებიც ნატოს წევრები არიან?

- რა თქმა უნდა, ჩვენ, რბილად რომ ვთქვათ, არ მივესალმებით საქართველოს ნატოში გაწევრებას, თქვენი ჩრდილოატლანტიკური მისწრაფებების მიუხედავად. მაგრამ არა იმიტომ, რომ მიგვაჩნია, რომ საქართველოს ამისი უფლება არა აქვს – ყველა ქვეყანას აქვს უფლება, განსაზღვროს ამა თუ იმ სამხედრო–პოლიტიკურ ალიანსთან, ინტეგრაციულ გაერთიანებასთან თავისი კუთვნილება. მაგრამ ჩვენ გამოვდივართ არა თქვენი მიდგომებიდან, არამედ ჩვენი მიდგომებიდან. ისინი შემდეგში მდგომარეობს (ეს ჩვენი ნაციონალური მიდგომაა, თქვენ თქვენი მიდგომა გაქვთ): თუ რუსეთის სიახლოვეს – და შეგახსენებთ, რომ რუსეთი ძალიან დიდი ქვეყანაა უზარმაზარი ბირთვული არსენალით, ამისი იგნორირება არ შეიძლება – იქნება  სახელმწიფო, რომელიც სხვა სამხედრო–პოლიტიკური ალიანსის წევრია, რომლის ბირთვული რაკეტები, როგორც ცნობილია, რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე მყოფ ობექტებზეა დამიზნებული... დიახ, ჩვენ ვპარტნიორობთ ნატოსთან, მაგრამ ფაქტი ფაქტად რჩება.

...და თქვენ გგონიათ, ჩვენ მოგვწონს, რომ ისინი (ბალტიის ქვეყნები – საქინფორმი) ნატოს წევრები არიან? ეს ზუსტად ასევე არ მოგვწონს. ისინი სტაბილური მეზობლები არიან. ვისურვებდი, რომ ჩვენც სტაბილური, კეთილმეზობლური ურთიერთობა გვქონდეს, რომ ნორმალური მეზობლები ვიყოთ, მითუმეტეს, რომ ჩვენს ხალხებს შორის მრავალსაუკუნოვანი, ძალზე მეგობრული ურთიერთობა არსებობს...

აგიხსნით, რატომ მიმაჩნია, რომ ეს საქართველოსთვისაც ცუდია. თქვენ თითქმის არაფერს იძენთ (ნატოს წევრობით – საქინფორმი), იმიტომ რომ თანამედროვე სამყაროში საომარი კონფლიქტები დაუშვებელია. ამ შემთხვევაში ეს არაფერს შეჰმატებს საქართველოს, როგორც სუვერენულ, კარგად განვითარებად სახელმწიფოს, მაგრამ ამავე დროს  ჩვენს ქვეყნებს შორის დაძაბულობის გრძელვადიან, ხანგრძლივ წყაროს შექმნის.

– თქვენ გქონდათ შესაძლებლობა, დავოსში პრემიერ ივანიშვილს შეხვედროდით. თქვენი შთაბეჭდილება ამ შეხვედრიდან? ერთმანეთის გაცნობა მოასწარით?

- ჩვენ მოკლე საუბარი გვქონდა, მაგრამ ნორმალური, სავსებით მშვიდი, ამხანაგური საუბარი. მან ჩემზე პრაგმატული ადამიანის შთაბეჭდილება დატოვა (სხვათაშორის, მანამდე მას ერთხელაც არ შევხვედრივარ), ადამიანის, რომელსაც, ბუნებრივია, თავისი ქვეყნის სიკეთე და აყვავება სურს, რომელსაც აქვს თავისი პოლიტიკური ორიენტირები და პრიორიტეტები, მაგრამ რომელსაც ესმის, რომ რუსეთის ფედერაციასთან კეთილმეზობლური ურთიერთობის დალაგებაა საჭირო, რომელსაც ესმის, რა უმძიმესი მემკვიდრეობა ერგო წინამორბედი პოლიტიკოსებისგან. მემკვიდრეობა, რომლის შედეგად მნიშვნელოვნად დაირღვა პირდაპირი კომუნიკაცია რუსეთის ფედერაციასთან, არადა, ჩვენ მაინც ძალიან ახლობელი ხალხები და ძალიან ახლობელი ქვეყნები ვართ. მინდა აი ამას დავუბრუნდე და ვთქვა ერთი რამ, რაც ძალიან მინდა მივაწვდინო თქვენი არხის მეშვეობით, რომელიც ავტორიტეტით და საქართველოს მცხოვრებთა სიყვარულითა და პატივისცემითაც კი სარგებლობს“.

ეს იყო მედვედევის ერთადერთი შეცდომა მთელ ინტერვიუში – არაინფორმირებულობა საქართველოს მცხოვრებთა დამოკიდებულების თაობაზე  ტელეარხ Rustavi 2–ის მიმართ, რომლის დახმარებით განხორციელდა საქართველოში ე.წ. „ვარდების რევოლუცია“, რომელიც დღეს მიხეილ სააკაშვილს ეკუთვნის და დესტრუქციულ საინფორმაციო ანტირუსულ პოლიტიკას განაგრძობს. სწორედ სიცრუისა და ანტისახალხო პოლიტიკის გამო, რომლის ტირაჟირებას ამდენი წელია ახდენს „ნაცმოძრაობის“ ეს რუპორი, ქართველ ხალხს სძულს ტელეკომპანია „რუსთავი 2“, ამიტომ ბრალი რფ–ის პრემიერ მედვედევის პრესსამსახურის თანამშრომლებს მიუძღვით, რომლებმაც მას ეს არ მოახსენეს.

თუმცა, პირადად ნინო შუბლაძე, რომელიც ტრადიციულ ქართულ ოჯახში გაიზარდა და კარგი განათლება მიიღო, თავისი კორექტული სტილით მკვეთრად განსხვავდება „რუსთავი 2“–ის დანარჩენი კოლექტივისგან, რადგან ესმის – მისი, როგორც ჟურნალისტია როლია მხოლოდ რაც შეიძლება სრულად აჩვენოს რესპონდენტის პოზიცია, და არა დებატებში შევიდეს მასთან ან კრიტიკული შეფასებები აკეთოს.
– ბატონმა პუტინმა საბჭოთა კავშირის დაშლას მეოცე საუკუნის გეოპოლიტიკური კატასტროფა უწოდა. მისივე იდეაა ევრაზიული კავშირის შექმნა. არის თუ არა ეს პოსტსაბჭოთა სივრცეზე რუსეთის გავლენის აღდგენის მცდელობა?

- საერთოდ, ეს მისი იდეა არ არის, ეს იდეა 1990–იან წლებში გაჩნდა...  მანამდეც ასეთ განცხადებებს რუსეთის ყველა პრეზიდენტი აკეთებდა. და იმიტომ კი არა, რომ ეს რუსეთის დომინირების იდეის წინ წაწევის ინსტრუმენტია, არამედ იმიტომ, რომ ჩვენ ერთობლივი ცხოვრების ამგვარ გზას ყველაზე ცივილიზებულად, ყველაზე თანამედროვედ მივიჩნევთ. რაში მდგომარეობს ის? ის მდგომარეობს ინტეგრაციის აუცილებლობაში, თანაც თანასწორუფლებიანი, თანამედროვე ინტეგრაციის; ეკონომიკური პოტენციალების დაახლოებაში, ვაჭრობის, ინვესტიციების, ჰუმანიტარული თანამშრომლობის ურთიერთხელსაყრელი ფორმების გამოყენებაში, და ამ იდეამ ახლა დაიწყო განხორციელება.

...რატომ შეიძლება ეს საინტერესო იყოს საქართველოს და სხვა ქვეყნებისთვის? იმიტომ რომ ჩვენ მეზობლები ვართ. ჩვენ და თქვენ არასოდეს ვიქნებით აშშ–ის მეზობლები,  რაც უნდა მოხდეს... შეიძლება და საჭიროც არის პარტნიორობა, მაგრამ მეზობლები არ ვიქნებით, ეკონომიკური ინტეგრაციის ყველაზე მაღალი საფეხური კი მაშინ მიიღწევა, როცა ადამიანები მეზობლად ცხოვრობენ.

რაც უნდა ხდებოდეს ახლა ევროკავშირში, დამეთანხმეთ, რომ იქ კარგად ინტეგრირებული ეკონომიკებია, სიმყარის კარგი მარაგით, რომლებსაც ერთიანი ვალუტა, საერთო ბაზარი, საერთო ფასეულობები აქვთ. ეს მთლიანობაში კარგია, და ჩვენ აქედან მაგალითი უნდა ავიღოთ. დიახ, რა თქმა უნდა, კორექტირებით, იმის მოშორებით, რაც არ მუშაობს, მაგრამ მთლიანობაში ეს კარგი მაგალითია.

ჩვენთან რაღაც ამდაგვარის შექმნა გვინდა. თანაც ლაპარაკი არ არის საბჭოთა კავშირის აღორძინებაზე. ვის სჭირდება ეს – საბჭოთა კავშირის აღორძინება? ჩვენ ყველანი იქიდან მოვდივართ, და ამაში არანაირი საფუძველი არ არსებობს – ჩვენ XXI საუკუნეში ვცხოვრობთ.